Werken in de bouw vraagt veel van mensen. Het werk is lichamelijk zwaar, vaak buiten en er wordt gewerkt met machines, gereedschap en materialen. Bouwvakkers staan vroeg op, maken lange dagen en moeten goed opletten om veilig te kunnen werken. Om dit werk lang en gezond te blijven doen, is duurzame inzetbaarheid heel belangrijk.
Wat betekent duurzame inzetbaarheid
Duurzame inzetbaarheid betekent dat iemand gezond, gemotiveerd en goed opgeleid blijft om zijn werk te kunnen doen. Nu en in de toekomst. In de bouw is dat extra belangrijk, omdat het werk zwaar is en risico’s met zich meebrengt. Wie goed voor zichzelf zorgt en goede ondersteuning krijgt van het bedrijf, kan langer doorgaan en heeft meer plezier in het werk. Het gaat niet alleen om gezond blijven, maar ook om blijven leren, een goede balans tussen werk en privé en op tijd rust nemen.
Waarom is het nodig in de bouw
De bouw vergrijst. Dat betekent dat er steeds meer oudere werknemers zijn. Tegelijk zijn er te weinig jonge mensen die voor de bouw kiezen. Veel mensen stoppen vroegtijdig met werken, omdat hun lichaam het niet meer aankan. Rugklachten, knieproblemen en vermoeidheid komen vaak voor. Ook stress door hoge werkdruk of onduidelijke planningen speelt mee. Als bedrijven nu niets doen, komen ze straks mensen tekort. Daarom is het belangrijk om te zorgen dat vakmensen fit en gemotiveerd blijven. Dat helpt niet alleen de werknemer, maar ook het hele bedrijf.
Gezondheid en veiligheid op de werkplek
Gezondheid begint met een veilige en schone werkplek. In de bouw wordt steeds meer gedaan om dit te verbeteren. Denk aan:
- Hulpmiddelen gebruiken bij zwaar tillen
- Goede werkhouding stimuleren
- Regelmatig pauze nemen
- Beschermende kleding en gehoorbescherming dragen
- Veilige machines en duidelijke instructies
Ook voor de geestelijke gezondheid is aandacht nodig. Werknemers moeten zich prettig voelen, vragen durven stellen en fouten kunnen bespreken. Een open sfeer helpt om stress te verminderen en problemen op tijd aan te pakken.
Opleiding en ontwikkeling
De bouw verandert snel. Er komen nieuwe technieken, materialen en regels. Om goed te blijven functioneren is het belangrijk dat werknemers blijven leren. Dit kan op veel manieren:
- Cursussen volgen over nieuwe technieken of veiligheid
- Meelopen met collega’s om nieuwe taken te leren
- Oefenen met digitale hulpmiddelen zoals tablets of software voor bouwtekeningen
- Coaching of begeleiding bij het leren van iets nieuws
Sommige bedrijven hebben leerplekken op de werkvloer. Daar krijgen medewerkers de kans om door te groeien of iets nieuws te proberen. Dit houdt het werk afwisselend en interessant.
Werk-privébalans
Lang werken, onregelmatige uren en zwaar werk maken het soms lastig om werk en privé te combineren. Toch is die balans belangrijk. Mensen die thuis tot rust komen, slapen beter en zijn fitter op het werk.
Een paar manieren waarop bedrijven hierbij kunnen helpen:
- Duidelijke werktijden afspreken
- Ruimte geven voor afspraken of zorgtaken thuis
- Bij overwerk zorgen voor extra rustmomenten
- Vaste roosters en minder onverwachte wisselingen
Ook het zelf plannen van rust en vrije tijd is belangrijk. Werknemers moeten leren hoe ze hun energie goed kunnen verdelen over de week.
Leeftijdsbewust personeelsbeleid
Niet iedereen kan tot zijn pensioen blijven sjouwen met zware stenen of ladders beklimmen. Daarom is het goed als bedrijven rekening houden met de leeftijd van hun personeel. Voorbeelden hiervan zijn:
- Oudere werknemers lichtere taken geven
- Tijdig omscholing aanbieden
- Eerder beginnen met werkdruk verlagen bij 55+ medewerkers
- Gesprekken voeren over de toekomst van de medewerker
Door eerder aanpassingen te doen, voorkom je uitval door ziekte of overbelasting.
Goed werkgeverschap
Een werkgever speelt een grote rol in duurzame inzetbaarheid. Niet alleen door goede materialen of opleidingen te bieden, maar ook door het gesprek aan te gaan. Wat heeft iemand nodig om goed te blijven werken? Welke wensen zijn er voor de toekomst? Bedrijven die hierover in gesprek gaan, krijgen vaak loyale en gemotiveerde werknemers terug. Vertrouwen, duidelijkheid en waardering maken dat mensen zich willen inzetten.
Samenwerking in de sector
De bouwsector werkt op veel plekken samen om duurzame inzetbaarheid te verbeteren. Er zijn landelijke initiatieven, zoals Bouwend Nederland en Volandis, die informatie, tools en begeleiding aanbieden. Ook vakbonden en opleidingsfondsen helpen mee. Bedrijven kunnen samen met deze organisaties plannen maken, onderzoek doen en trainingen volgen. Zo leren ze van elkaar en worden oplossingen gedeeld.
Wat de werknemer zelf kan doen
Niet alles ligt bij het bedrijf. Als werknemer kun je zelf ook dingen doen om duurzaam inzetbaar te blijven:
- Let op je houding en gebruik hulpmiddelen
- Zeg het als iets te zwaar of onveilig is
- Zorg voor goede voeding en voldoende slaap
- Ga op tijd naar een arts bij klachten
- Denk na over de toekomst en praat daarover met je leidinggevende
- Vraag naar mogelijkheden om iets bij te leren
Wie goed voor zichzelf zorgt, merkt vaak dat het werk beter vol te houden is.
Toekomst van de bouwsector
De bouw blijft nodig. Nieuwe woningen, wegen en gebouwen worden nog steeds gemaakt. Tegelijk moeten we zorgen dat de mensen die dit werk doen dat op een gezonde manier kunnen blijven doen. Duurzame inzetbaarheid is daarvoor een belangrijke basis. Door gezondheid, ontwikkeling, balans en goede afspraken centraal te zetten, blijft de bouw een plek waar mensen met plezier en trots kunnen werken. Dat is goed voor de sector én voor iedereen die van hun werk gebruikmaakt.
